Bàn chân khoèo là một tình trạng bẩm sinh (có từ lúc mới sinh ra) khiến bàn chân của em bé bị vẹo vào trong . Biến dạng này thay đổi từ nhẹ đến nặng và có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bàn chân. Ở các em bé có bàn chân khoèo, các gân cơ nói từ cơ bắp chân đến gót chân rất ngắn. Chính các gân cơ bị kéo căng này làm cho bàn chân bị trật khỏi vị trí bình thường.
Hình ảnh bàn chân khoèo
Bàn chân khoèo là một trong những khiếm khuyết bẩm sinh thường gặp nhất ở trẻ nhỏ. Biến dạng tại bàn chân này gân ảnh hưởng nhiều đến chức năng vận động cũng như dáng đi sau này của trẻ.
Tỷ lệ xuất hiện tình trạng này là khoảng 1/1000 trẻ sinh ra tại Việt Nam và ảnh hưởng đến các bé trai nhiều hơn bé gái. Cụ thể, các bé trai có khả năng bị khoèo chân gấp đôi bé gái.
Thông thường, em bé sinh ra với bàn chân khoèo đều khoẻ mạnh và không gặp thêm vấn đề sức khoẻ nào khác. Chỉ có một tỉ lệ rất nhỏ trẻ sinh ra còn bị thêm các tình trạng nghiêm trọng khác như dị tật đốt sống chẻ đôi. Một số dị tật khác cũng được ghi nhận ở trẻ khoèo chân có thể kể đến như vẹo cổ, trật khớp háng, cứng đa khớp, sứt môi, hở hàm ếch.
Bạn cần biết rằng tình trạng khoèo chân không gây đau đớn cho trẻ. Đa phần biến dạng này có thể được sửa chửa khi con vẫn còn bé. Việc điều trị nên được bắt đầu từ một đến hai tuần sau sinh. Các phương pháp có thể thay đổi từ nắn chỉnh thủ công bàn chân trong một thời gian hoặc phẫu thuật chỉnh sửa bàn chân.
Tỷ lệ điều trị thành công bàn chân khoèo rất cao. Sau khi chỉnh sửa, bé có thể tham gia vào rất nhiều hoạt động thể chất và sống một cuộc sống bình thường. Các bé không được điều trị sẽ không thể đi lại một cách bình thường. Bàn chân các bé sẽ tiếp tục biến dạng
Triệu chứng của bàn chân khoèo có thể dễ dàng xác định bởi các bác sĩ nhi khoa. Biến dạng này có thể hơi khó phát hiện hơn khi tình trạng khoèo chân không nặng và nếu bạn lần đầu làm bố mẹ. Các dấu hiệu nhận biết bao gồm:
- Một bàn chân gập vào trong và gập xuống, với các ngón chân hướng vào trong, về phía bàn chân còn lại
- Bàn chân khoèo có thể nhỏ hơn bàn chân còn lại (có thể ngắn hơn đến khoảng 13 mm)
- Gót chân của bàn chân khoèo có thể nhỏ hơn bình thường
- Trong những trường hợp nặng, bàn chân có thể bị xoắn vặn từ trên xuống dưới.
- Cơ bắp chân của chân khoèo sẽ hơi nhỏ hơn.
- Khả năng vận động của bàn chân bị giới hạn.
Nguyên nhân gây ra tình trạng bàn chân khèo:
- Hiện nguyên nhân chính xác gây khoèo chân vẫn chưa rõ. Một số bằng chứng cho biết tình trạng này có liên quan đến yếu tố di truyền. Điều này có nghĩa là bất thường này có thể xuất hiện trong gia đình. Nếu bạn đã có một bé sinh ra bị bàn chân khoèo, nguy cơ em bé tiếp theo cũng bị bàn chân khoèo là khoảng 1/35 trẻ sinh sống. Ngoài ra, giới tính cũng có liên quan đến biến dạng chân này. 2/3 trẻ sinh ra với tình trạng này là trẻ trai.
- Một số nghiên cứu khác cũng cho rằng khoèo chân thường xuất hiện ở các em bé có mẹ hút thuốc lá hoặc dùng chất kích thích khi mang thai.
- Thêm vào đó, một số bằng chứng cũng gợi ý mối liên hệ giữa nước ối ít và bàn chân khoèo. Dịch ối là chất lỏng quanh em bé khi bé nằm trong tử cung mẹ. Ít nước ối làm cho màng ối bị co kéo, dây rốn và cơ tử cung có thể đè ép lên bàn chân.
- Nếu bạn đang mang thai và có tiền sử gia đình có người bị biến dạng này, bạn có thể cần gặp chuyên gia tư vấn di truyền. Bác sĩ di truyền sẽ cho bạn biết thêm về khả năng bé có thể mắc phải biến dạng này. Nếu một trong hai bố hoặc mẹ đều bị dị tật, khả năng bé cũng có bàn chân khoèo là 1/30. Nếu có cả bố và mẹ đều bị dị tật, khả năng bé mắc phải là 1/3.
Vừa qua Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Bắc Ninh đã phát hiện nhiều trẻ nhỏ mắc dị tật bàn chân khoèo từ lúc mới sinh. Bệnh nhân đã được chỉ định nắn bó bột ngay từ tuần đầu sau sinh theo phương pháp Ponseti, Bác sĩ sẽ nắn chỉnh bàn chân về vị trí đúng và bó bột chân để cố định.
Hình ảnh bàn chân khoèo bé Nguyễn Bảo Ngân, sau khi được nắn chỉnh tại khoa Ngoại Nhi – BV Sản Nhi tỉnh Bắc Ninh
Mỗi tuần bác sĩ sẽ tháo bột và nắn thêm bàn chân rồi bó bột trở lại. Việc này sẽ được thực hiện trong 6-8 tuần cho đến khi bàn chân trở về vị trí bình thường. Vì biến dạng đã có sẵn từ trong bụng mẹ, phải nắn từ từ nhằm làm ngược lại biến dạng đã có từ giai đoạn phôi trong tử cung. Bố mẹ cần tuân thủ điều trị để tránh tái phát dị dạng.
- Nguyễn Đăng Hào – Khoa Ngoại Nhi