Nhiễm trùng huyết ở trẻ em là tình trạng nhiễm trùng – nhiễm độc toàn thân nặng, xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể đáp ứng quá mức với tác nhân vi trùng (vi khuẩn, virus, kí sinh trùng, nấm) gây suy đa cơ quan, có thể dẫn tới tử vong nhanh chóng.
Theo ước tính, mỗi năm trên thế giới có khoảng 20 triệu trẻ em (dưới 5 tuổi) mắc nhiễm trùng huyết và 3 triệu trẻ trong số đó tử vong. Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, mỗi ngày khoa Điều trị tích cực Nội khoa tiếp nhận 1 – 2 bệnh nhi nhiễm khuẩn huyết/sốc nhiễm trùng vào điều trị.
Căn nguyên gây nhiễm trùng huyết có thể do virus, vi khuẩn, nấm và ký sinh trùng, vì vậy, các bác sĩ sẽ chẩn đoán xác định bằng các xét nghiệm cấy máu, các xét nghiệm phản ứng tìm kháng nguyên nhanh, phản ứng khuếch đại chuỗi gene, đồng thời tìm kiếm các ổ nhiễm trùng như viêm phổi, nhiễm trùng da mô mềm, tiết niệu.
Nhiễm trùng huyết xảy ra khi virus, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng xâm nhập vào máu
Một số lưu ý khi cấy máu:
Thời gian lấy máu: Thời gian lấy máu tốt nhất để phục hồi tối đa vi sinh vật tồn tại trong máu là trong vòng 1 giờ kể từ khi sốt hoặc rét run, vì vi sinh vật sẽ phát triển và xâm nhập nhanh vào máu trong khoảng thời gian này. Thông thường nên lấy máu trong khoảng 30-60 phút sau cơn sốt hoặc rét. Một vài nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt về khả năng phục hồi vi sinh vật khi lấy tất cả các mẫu máu của một bệnh nhân trong cùng một thời điểm hay lấy máu nhiều lần sau một khoảng thời gian nhất định cho tới 24giờ. Một số nghiên cứu cho rằng tỷ lệ dương tính có tới thời điểm sốt cao nhất.
Thể tích cấy máu: Theo một số tác giả: Lấy đúng thể tích máu vô cùng quan trọng trong việc phát hiện nhiểm trùng huyết. Đối với người lớn thể tích máu khuyến cáo nên lấy tại mỗi vị trí tiêm là 20-30ml. Nguyên nhân là vì với thể tích máu từ 20-30mL, số lượng vi sinh vật tồn tại trong mẫu sễ tăng tỷ lệ thuận với thể tích máu được lấy. Đối với trẻ em không nên lấy máu quá 1% tổng thể tích máu của bệnh nhân .
Số lượng bộ cấy máu: Bộ chai cấy máu được định nghĩa là một bộ gồm những chai cấy máu được lấy máu từ một vị trí tiêm. Nghiên cứu đầu tiên về số lượng chai cấy máu thích hợp được thực hiện bởi Washington vào năm 1975 cho thấy rằng khả năng phục hồi vi sinh vật đối với mẫu sử dụng 1 bộ (20ml máu/ bộ) là 80%, 2 bộ là 88% và 3 bộ là 99%. Vào năm 1983 Weinstein và cộng sự cũng thực hiện nghiên cứu tương tự và cho kết quả phục hồi vi sinh vật là 91% , đối với 1 bộ (15ml máu/ bộ) và 99% đối với 2 bộ [5]. Hai nghiên cứu trên sử dụng phương pháp cấy máu cổ điển, trong khi Cockerill (2004) thực hiện nghiên cứu 163 mẫu bệnh trên hệ thống cấy máu tự động. Trong nghiên cứu này tỷ lệ phục hồi đạt 65 % đối với 1 bộ (20ml máu/ bộ), 80% với 2 bộ và 96% đối với 3 bộ [2]. Nguyên nhân giải thích cho việc tỷ lệ phục hồi khi sử dụng hệ thống cấy máu thấp hơn so với phương pháp truyền thống là do việc sử dụng kháng sinh ở bệnh nhân, tạp nhiễm và dương tính thật. Hiện tại CLSI khuyến cáo sử sụng 2-3 bộ cấy máu/ mẫu bệnh, không bao giờ được sử dụng chỉ một bộ bởi vì thể tích máu sẽ không đủ thể tích để phát hiện và khó giải thích kết quả.
Các biện pháp tránh ngoại nhiễm khi cấy máu
Các vi khuẩn ngoại nhiễm có thể gặp:
S.epidermidis
Clostridium spp.
Bacillus spp
Loại trừ ngoại nhiễm:
Cùng phân lập từ hai chai cấy máu/ bệnh nhân
Cùng phân lập vi khuẩn trên bệnh phẩm khác/ bệnh nhân
Vi khuẩn mọc nhanh (trong vòng 48 giờ).
Bs Lệ – Khoa XNTT – GPB
——————————————————————————————–
 |
BỆNH VIỆN SẢN – NHI BẮC NINH |
? Add: Đường Huyền Quang, Phường Võ Cường, TP. Bắc Ninh, Bắc Ninh
? Email: bvsn.syt@bacninh.gov.vn
☎ Hotline: 1900 588 827
? Website: http://benhviensannhibacninh.vn
? Fanpage: https://www.facebook.com/benhviensannhitinhbacninh